Odbiór wypowiedzi

I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji.

1. Czytanie i słuchanie. Uczeń:

1. odbiera komunikaty pisane, mówione, w tym nadawane za pomocą środków audio wizualnych – rozróżnia informacje przekazane werbalnie oraz zawarte w dźwięku i obrazie;
2. wyszukuje w wypowiedzi potrzebne informacje oraz cytuje odpowiednie frag men ty tekstu;
3. porządkuje informacje w zależności od ich funkcji w przekazie;
4. odróżnia informacje o faktach od opinii;
5. rozpoznaje różnice między fikcją a kłamstwem;
6. rozpoznaje wypowiedzi o charakterze emocjonalnym i perswazyjnym;
7. rozpoznaje intencje wypowiedzi (aprobatę, dezaprobatę, negację, prowokację);
8. dostrzega w wypowiedzi ewentualne przejawy agresji i manipulacji;
9. rozpoznaje wypowiedź argumentacyjną, wskazuje tezę, argumenty i wnioski;
10. rozróżnia gatunki publicystyczne prasowe, radiowe i telewizyjne (artykuł, wywiad, reportaż);
11. czerpie dodatkowe informacje z przypisu.

2. Samokształcenie i docieranie do informacji. Uczeń:

1. samodzielnie dociera do informacji – w książkach, prasie, mediach elektronicznych oraz w wypowiedziach ustnych;
2. stosuje zasady korzystania z zasobów bibliotecznych, wyszukuje w bibliotece źródła potrzebnych mu informacji;
3. korzysta ze słownika: języka polskiego, poprawnej polszczyzny, frazeologicznego, wyrazów obcych, synonimów i antonimów oraz szkolnego słownika terminów literackich – w formie książkowej i elektronicznej.

3. Świadomość językowa. Uczeń:

1. rozumie pojęcie stylu, rozpoznaje styl potoczny, urzędowy, artystyczny i naukowy;
2. rozpoznaje wyrazy wieloznaczne i rozumie ich znaczenia w tekście;
3. dostrzega zróżnicowanie słownictwa – rozpoznaje słownictwo ogólnonarodowe i słownictwo o ograniczonym zasięgu (wyrazy gwarowe, terminy naukowe, archaizmy i neologizmy, eufemizmy i wulgaryzmy; dostrzega negatywne konsekwencje używania wulgaryzmów); rozpoznaje wyrazy rodzime i zapożyczone (obce) – rozumie ich funkcję w tekście;
4. rozpoznaje cechy kultury i języka swojego regionu;
5. rozpoznaje w zdaniach i w równoważnikach zdań różne rodzaje podmiotów, orzeczeń, dopełnień, okoliczników oraz przydawkę – rozumie ich funkcje;
6. rozróżnia rodzaje zdań złożonych podrzędnie i współrzędnie, imiesłowowe równoważniki zdań, zdania bezpodmiotowe oraz rozumie ich funkcje w wypowiedzi;
7. odróżnia temat fleksyjny od końcówki;
8. odróżnia czasowniki dokonane i niedokonane; rozpoznaje tryby i strony (czynną i bierną) czasownika oraz imiesłowy – wyjaśnia ich funkcje w tekście;
9. rozpoznaje temat słowotwórczy i formant w wyrazach pochodnych i wskazuje funkcje formantów w nadawaniu znaczenia wyrazom pochodnym.

Zobacz również: