Odbiór wypowiedzi - rozszerzenie

PODSTAWA PROGRAMOWA PRZEDMIOTU JĘZYK POLSKI
IV etap edukacyjny
ZAKRES ROZSZERZONY

I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji.

1. Czytanie i słuchanie. Uczeń spełnia wymagania określone dla zakresu  podstawowego, a ponadto:

1. czyta utwory stanowiące konteksty dla tekstów kultury poznawanych w szkole;
2. twórczo wykorzystuje wypowiedzi krytycznoliterackie i teoretycznoliterackie (np. recenzja, szkic, artykuł, esej);
3. porównuje tekst linearny i hipertekst rozumiany jako wypowiedź nieciągła, nielinearna, stanowiąca system powiązanych segmentów tekstowych, łączonych dowolnie przez użytkownika języka w każdorazowym akcie odbioru;
4. rozpoznaje retoryczną organizację wypowiedzi – wskazuje zastosowane w niej sposoby osiągania przejrzystości i sugestywności;
5. rozpoznaje mechanizmy nowomowy charakterystyczne dla systemów totalitarnych.

2. Samokształcenie i docieranie do informacji. Uczeń spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:

1. samodzielnie wybiera do lektury teksty, stosując różne kryteria wyboru, które potrafi uzasadnić;
2. adiustuje tekst na poziomie elementarnym.

3. Świadomość językowa. Uczeń spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:

1. rozróżnia i omawia na wybranych przykładach funkcje języka – poznawczą (kategoryzowanie świata), komunikacyjną (tworzenie wypowiedzi i stosowanie języka w aktach komunikacji) oraz społeczną (jednoczenie  grupy i budowanie tożsamości zbiorowej – regionalnej, środowiskowej, narodowej);
2. dostrzega związek języka z obrazem świata;
3. rozpoznaje i wskazuje wybrane cechy języka polskiego, które świadczą o jego przynależności do rodziny języków słowiańskich; sytuuje polszczyznę na tle innych języków używanych w Europie;
4. postrzega styl potoczny jako centrum systemu stylowego polszczyzny, od którego odróżniają się inne style: artystyczny, naukowy, urzędowy, publicystyczny.